أحکام النساء (کتاب)کتاب أحکام النساء شیخ مفید ، درباره احکام بانوان مى‌باشد و مسائل شرعى مربوط به آنان را مورد بررسى قرار داده است. شیخ مفید ابو عبد الله محمد بن محمد بن نعمان( ۳۳۶- ۴۱۳ هجرى) از چهره‌هاى برجسته فقها و روات شیعه در قرن چهارم هجرى است. ۱ - درباره مولفشيخ مفيد از چهره‌هاى بسيار درخشان شيعه در جهان اسلام مى باشد. او هم متکلم است و هم فقیه . ابن ندیم در فن دوم از مقالۀ پنجم« الفهرست » كه در بارۀ متكلمان شیعه بحث مى‌كند، از او به عنوان« ابن المعلم » ياد كرده و او را ستايش مى‌نمايد. كتاب معروف او در فقه نيز« المقنعة » است. ابو یعلی جعفری كه داماد مفيد بوده است، مى‌گويد: « مفيد شبها مختصرى مى‌خوابيد و بقيه شب را به نماز يا مطالعه يا تدريس يا تلاوت قرآن مجيد مى‌گذرانيد.» ۲ - موضوع و محتواي كتاب اين كتاب درباره احکام بانوان مى‌باشد و مسائل شرعی مربوط به آنان را مورد بررسى قرار داده است. شيخ مفيد در اين كتاب خلاصه‌اى فشرده از مسائل عقيدتى را مطرح نموده، سپس به مباحث فقهى، از كتاب طهارت تا كتاب ديات- يعنى تمام ابواب فقه كه مربوط به بانوان مى‌باشد- پرداخته است. اين كتاب در نوع و سبك، نمونه و بى‌نظير است و اولين كتابى است كه به اين سبك نگاشته شده است. ۳ - ارزش و اعتبار كتاب حاضر يكى از منابع معتبر فقهى شيعه مى‌باشد كه از زمان نگارش تا اين زمان، در طول هزار سال پيوسته مورد توجه علما و فقهاى شيعه قرار داشته و در منابع فقهى از آن نقل شده، مورد استناد قرار مى‌گيرد. أحكام النساء يكى از منابع ارزشمند فقهى براى شناخت فتاواى شيخ مفيد است و رساله عملیه ايشان براى بانوان و منبعى با ارزش براى شناخت ديدگاه فقهى و اصولى و شيوه استنباط و اجتهاد ايشان مى‌باشد. اين كتاب مرجعى مناسب براى شناخت نظريات فقهاى شيعه در آن دوران پيرامون احكام بانوان مى‌باشد. ۴ - انگيزه نگارش شيخ مفيد اين كتاب را به درخواست بانوى بزرگوار و سيده جليل القدر، مادر سید مرتضی و سید رضی ، يعنى فاطمه دختر حسين بن احمد بن حسن ناصر كبير نگاشته است. وى از شيخ مفيد درخواست نمود كتابى مختصر و خلاصه درباره احكام بانوان بنويسد. ايشان نيز پذيرفت و اين كتاب را به نگارش درآورد. ۵ - شيوه نگارش شيوه شيخ مفيد در اين كتاب آن است كه به ترتيب كتاب‌هاى فقهى از طهارت تا ديات احکام شرعی مربوط به بانوان را آورده، سپس براى بهتر روشن شدن مباحث به احكام مردان نيز در همان موضوع اشاره‌اى دارند; خصوصا آنجا كه بحث درباره احكام بانوان در مسائلى باشد كه مرتبط به مردان مى‌شود، مثل ابواب نکاح و طلاق. شيخ مفيد در اين كتاب هرگاه احكام زنان كنيز با زنان آزاده فرق داشته باشد احكام كنيزان را هم بيان نموده. در آخر كتاب بخشى به نام« احكام بانوان در شريعت و واجبات و مستحبات بانوان» آمده كه ظاهرا اين بخش در اول كتاب بعد از مقدمه بوده و اشتباها در آخر آمده است. ۶ - عناوين كتاب مهم‌ترين موضوعات مطرح شده در كتاب احكام النساء عبارتند از: آنچه عقيده به آن بر همه واجب است، آنچه بر بانوان واجب است، باب حیض ، احكام بانوان در نماز ، احكام بانوان در روزه ، احكام بانوان در زکات و صدقه ، احكام بانوان در حج و عمره، احكام بانوان در نكاح و ازدواج ، احكام بانوان در طلاق و درگذشت همسر، احكام بانوان در شهادات و بينات، احكام بانوان در قصاص و ديات، احكام بانوان در حدود و آداب ، واجبات و مستحبات بانوان، احكام بانوان در احتضار و غسل و كفن و نماز بر آنها، و... . ۷ - پانویس۸ - منبعنرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی |